Vertraging

Ik hecht er erg veel belang aan om elke donderdag op tijd op locatie te zijn. Maar vandaag word ik een half uur voor vertrek opgebeld door de contact tracing. Covid is ons huis binnengeslopen en huist sinds dinsdag in het lichaam van de dochter. Er zijn al tranen gevloeid uit dat lichaam, al aardig wat hoest en slijmen ook. Als ouder draag je dan zorg, gepuzzeld tussen alle andere verplichtingen door. Dus ook vandaag wordt er gepuzzeld met uren, taken en voldoende aandacht.

De man aan de andere kant van de lijn is zuinig vriendelijk en vooral heel efficiënt. Telefoonnummers worden opgelijst, data worden gereconstrueerd en opgegeven. Het hele gesprek duurt wel even en maakt dat ik twintig minuten later dan gewoonlijk pas de voordeur achter me sluit. Ik geraak verstrikt in het doolhof aan bulldozers, zandbergen en Heras hekwerk op de gedempte Zuiderdokken. Nog meer vertraging. Op de Scheldekaaien aangekomen zie ik de restanten van de storm van de voorbije week. De grote panelen met de regelgeving betreffende aanleggen, of het verbod daar op, zijn omgewaaid en liggen netjes aan de kant op de blauwe steen. Het beton waarin ze zijn gegoten zit nog aan de palen vast. Dit geeft een beeld over de hevige windstoten die op hen zijn ingebeukt. Het hellend vlak ligt vol met riet en troep. Het riet ligt in dwarse bussels in één langgerekte diagonale strook. Het zou een kunstwerk kunnen zijn. Het thema zou vervuiling kunnen zijn. En het is verleidelijk om het van dichtbij te gaan bekijken. Om te kunnen zien wat er allemaal eerst in het water was beland om daarna net hier aan te spoelen. Maar dan zou ik nog meer tijd verliezen, dus ga ik recht op mijn doel af. De balustrade is vrij proper. De grond is droog. Ik verwissel van schoeisel en zoek de beste plek om te gaan staan. Dan pas valt me op dat het water het zand en de kiezels tussen de kasseien heeft weggespoeld. Het is stormtij geweest en de aarde is weggewassen. De kasseien maken een beetje een losse indruk. Van robuuste stabiliteit in de ondergrond is geen sprake. Er is zelfs een lichte verzakking waar te nemen. Waardoor ik, wanneer ik in de eerste positie ga staan met mijn voeten, eigenlijk op twee niveau's sta. Mijn standbeen links staat enkel centimeter hoger dan mijn speelbeen rechts.

Maar ik laat me er niet door verwarren en begin aan de oefeningen. Tijdens de oefeningen komt mijn waarnemen een beetje tot stilstand en ik denk terug aan een interessant gesprek dat ik had eind vorige week. Ik sprak met Greet Boterman, docent balletdidactiek aan het Koninklijk Conservatorium Antwerpen. We hadden elkaar op mijn vraag ontmoet. Ik mocht mijn vragen over het verschil tussen kunst en ambacht, of tussen kunst en techniek op haar afvuren. Wat was klassiek ballet voor haar? En heeft het klassieke ballet nog een toekomst? Of dient het zich te transformeren naar een meer hybride vorm die zich onder de algemene noemer 'dans' zou plaatsen? Maar ook mijn vragen over de intentionaliteit van het ballet lagen tussen ons in op tafel. We zaten aan weerszijden van de tafel en we bekeken de materie ook vanuit een zeer verschillend perspectief. Greet houdt zich specifiek bezig met dansleerkrachten in opleiding. Ik houd me meer bezig met het ballet als taal die kan ingezet worden om 'kunst' te creëren. Je zou kunnen stellen dat we tegenover elkaar stonden wat betreft visie. Maar we hadden toch meer gemeenschappelijke grond dan ik zelf had vermoed. We waren het er beiden over eens dat er niet altijd voldoende aandacht gaat naar de eigenheid van de aspirant dansers. Dat het kunstenaarschap van dansers vaak niet aan bod komt omdat de nadruk ligt op het aanleren van een techniek.

Volgens Greet kan een klassieke danser pas als kunstenaar artistiek aan de slag wanneer hij de techniek van het ballet beheerst. Dit is volgens mij dan weer niet het geval. Maar we voelden dat we beiden steeds weer veranderende posities innamen wanneer we luisterden naar elkaar. Niets was fixed of werd halsstarrig volgehouden. Alsof we ons op ijs begaven en wisselend door het centrum van de piste schaatsten. Elkaars positie innemend om te ervaren hoe het was om vanuit die optiek te kijken en te vertrekken. Greet kreeg me bijna zover om toch het balletleraarschap te overwegen. Bijna, want ik zie me echt geen balletles geven. Er is iets in mij dat een hevige aversie heeft ontwikkelt tegen het idee dat ik andere mensen balletles zou geven. In ballet voel ik me een prutser, een onderzoeker, een faler. Hoe zou ik ooit...?

Wie ben ik om les te geven in de materie die ik zelf zo slecht begrijp? Ik ben er voor me zelf nog niet uit wat ik met deze dansvorm wil bereiken. Hoe moet ik dan andere gaan uitleggen hoe ze er aan kunnen beginnen? Greet zag hier dan weer een reden in om die uitdaging net wel aan te gaan. Laten we zeggen dat we dat onderwerp uiteindelijk netjes in het midden van de tafel hebben laten liggen, samen met het laatste hotelbroodje. We besloten dat het zeer voedend bleek om elkaars visie te proberen begrijpen. En beloofden elkaar verder op de hoogte te houden over nieuwe invalshoeken of andere belanghebbenden in het veld. Want dat het leeft, de toekomst van het ballet en de plaats van de kunstenaar binnen deze discipline, was voor ons wel duidelijk.

Er is een urgentie, dat voelen we alle twee. En we zijn hierin niet alleen. Maar nu sta ik dus wel weer in mijn eentje op de kasseien en waait het alweer hard genoeg om mijn evenwicht te verliezen. Maar van de eenzaamheid die ik deze winter ze sterk heb ervaren, is nu geen sprake. Veel mensen komen een frisse neus halen en snuiven de odeur op die ergens in de verte de de belofte aan de lente in zich draagt. En voor het eerst sinds lang komen mensen weer echt dichterbij.

Een vrouw in witte mantel houdt haar hoed stevig vast en komt even glimlachend meegenieten van deze heerlijke plek aan het water. Verderop parkeert een andere vrouw haar fiets en probeert een focus te vinden wanneer ze haar tai-chi oefeningen start. Ik voel dat ik haar begrijp. Niet enkel omdat ik zelf sinds vorig jaar tai-chi probeer te bestuderen, maar ook omdat ze het hier doet, naast de Schelde. Er hangt een rust over deze plek. Hier vertraagt alles vanzelf. Je ademhaling, je pas en je gedachten. Een man in zilveren jas en grote zwarte zonnebril komt aangewandeld en houdt halt aan het uiterste stukje van de kade. Hij tuurt over het wateroppervlak. Wanneer hij terug wandelt houdt hij weer even halt om me waar te nemen. Daarna gaat hij op de lange betonnen bank zitten om naar de vrouw te kijken die haar tai-chi series uitvoert. Heel aandachtig volgt hij haar bewegingen en geniet zo mee van haar focus. Ik voel dat het me raakt. Het feit dat hij de tijd neemt om naar haar trage bewegingen te kijken ontroert me. Ondertussen zie ik mensen elkaar ontmoeten. Jongeren klauteren op de grote houten blokken op de kaaien om samen uit te waaien en te lachen. Het lijkt wel of de tieners spelen met elkaar. Wie geraakt het eerst helemaal bovenaan en wie krijgt wie er terug afgeduwd. Een hardloopster rent voorbij en snijdt de hoek niet af, maar passeert me rakelings. Ze lacht naar me en begroet me. Het doet me deugd dat ze zo dichtbij komt. Ook al verdwijnt ze even snel als dat ze naar me toe kwam. De snelwandelaarster zie ik in de verte haar parcours terug hervatten. Ik herken de turquoise trui en het wijnrode haar. Haar had ik deze winter al even niet meer gezien. En ik ben blij haar terug te mogen ontwaren. Is het de lente die in de nabije verte ligt? Zijn het de zonnestralen die de aarde langzaamaan terug opwarmt en zo ook het gemoed van de mensen verwarmt? Is het de pandemie die ons heeft doen inzien dat ontmoetingen waardevol zijn en dat ieder in zijn eigenheid bijdraagt aan onze ervaringen? Het zou kunnen, maar ik laat het aan me voorbij waaien. In het moment, op het moment, voor wat het is, dans ik op de losse kasseien met de diepe groeven en probeer niet te struikelen. Al de rest is bijzaak. Ik geniet met volle teugen van dit uur vertraging. Want straks wacht er terug een andere tijdsbeleving en word ik in beslag genomen door andere onderwerpen.